*ÖLÜME BAĞLI
TASARRUFLAR
Mirasçı olarak altsoyu, ana ve babası veya eşi bulunan miras bırakan, mirasının
saklı paylar dışında kalan kısmında ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir. Bu
mirasçılardan hiçbiri yoksa, mirasının tamamında vasiyetname veya miras
sözleşmesi ile tasarrufta bulunabilir.
VASİYETNAME
DÜZENLENMESİ
Vasiyet yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip ve onbeş yaşını doldurmuş olmak
gerekir. Vasiyet; resmi şekilde, mirasbırakanın el yazısı ile veya sözlü olarak
yapılabilir. Ancak ileride ihtilaflara yol açmaması açısından vasiyetin yazılı
yapılması yerinde olacaktır. Bu bakımından en çok tercih edilen vasiyet türü resmi
vasiyetnamedir.
Yeni vasiyetname, yok etme ve sonraki tasarruflar ile vasiyetten dönmek
mümkündür.
MİRAS SÖZLEŞMESİ DÜZENLENMESİ
Miras sözleşmesi yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip ve ergin olmak,
kısıtlı bulunmamak gerekir. Mirasbırakan, bu sözleşmeyle mirasını veya belirli
bir malını sözleşme yaptığı kimseye veya üçüncü bir kişiye bırakma yükümlülüğü
altına girer. Miras sözleşmesinin geçerli olabilmesi için mutlaka resmi
vasiyetname şeklinde düzenlenmesi gerekmektedir.
Miras sözleşmesi, tarafların yazılı anlaşmasıyla her zaman ortadan
kaldırılabilir. Mirasçı atanan veya belirli bir mal bırakılan kişinin
mirasbırakandan önce ölmesi halinde miras sözleşmesi kendiliğinden ortadan
kalkar. Yine mirasçılıktan çıkarma sebeplerinin varlığı, sözleşmeden dönme
sebebi ile de ortadan kaldırılabilir.
MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİ
Mirasbırakan, bir mirasçısı ile karşılıksız veya bir karşılık sağlanarak
mirastan feragat sözleşmesi yapabilir. Feragat eden, mirasçılık sıfatını
kaybeder.
*ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ DAVASI
Tasarrufun iptal edilmesinde menfaati bulunan mirasçı veya vasiyet
alacaklıları; tasarruf mirasbırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada
yapılmışsa, tasarruf yanılma-aldatma-korkutma-zorlama sonucunda yapılmışsa,
tasarrufun içeriği bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka veya ahlaka
aykırı ise, kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmışsa İPTAL DAVASI
açabilecektir.
*TENKİS DAVASI
Kanunumuza göre altsoy, ana ve baba ile eşin belirli oranlarda saklı payları
bulunmaktadır. Mirasbırakan tarafından bu saklı paylar ihlal edilmemek üzere
tasarrufta bulunulması gerekmektedir. Aksi halde; saklı payı ihlal edilen
mirasçılar, mirasbırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan tasarruflarının
tenkisini dava edebilir.
*MİRASIN AÇILMASI
Miras, mirasbırakanın ölümüyle açılır. Miras, malvarlığının tamamı için
mirasbırakanın yerleşim yerinde açılır.
Mirastan Yoksunluk Sebepleri
Aşağıdaki kimseler, mirasçı olamayacakları gibi; ölüme bağlı tasarrufla
herhangi bir hak da edinemezler:
1-Mirasbırakanı kasten öldüren veya öldürmeye teşebbüs edenler,
2-Mirasbırakanı kasten sürekli şekilde ölüme bağlı tasarruf yapamayacak hale
getirenler,
3-Mirasbırakanın ölüme bağlı tasarruf yapmasını veya tasarruftan dönmesini
aldatma, zorlama veya korkutma yoluyla sağlayan/engelleyenler,
4-Mirasbırakanın yeniden yapamayacağı bir durum ve zamanda, ölüme bağlı
tasarrufu kasten ortadan kaldıran/bozanlar.
Mirastan yoksunluk, mirasbırakanın affıyla ortadan kalkar.
*VASİYETNAMENİN AÇILMASI
Mirasbırakanın ölümünden sonra ele geçen vasiyetnamesinin, geçerli olup
olmadığına bakılmaksızın hemen sulh hakimine teslim edilmesi zorunludur.
Vasiyetnameyi düzenleyen veya muhafaza eden görevli ya da mirasbırakanın arzusu
üzerine saklayan veya başka surette ele geçiren ya da ölenin eşyası arasında
bulan kimse, ölümü öğrenir öğrenmez teslim görevini yerine getirmekle
yükümlüdür; aksi takdirde bu yüzden doğacak zarardan sorumludur.
Vasiyetnamenin tesliminden başlayarak bir ay içinde mirasbırakanın yerleşim
yeri sulh hakimi tarafından açılır ve ilgililere okunur. Bilinen mirasçılar ve
diğer ilgililer vasiyetnamenin açılması sırasında diledikleri takdirde hazır
bulunmak üzere çağrılır. Sonradan ortaya çıkan vasiyetnameler için de aynı
işlemler yapılır.
*VERASET İLAMI (MİRASÇILIK BELGESİ)
ALINMASI-İPTALİ
Mirasbırakanın ölümünün ardından geriye kalan mirasçılarının tespitini sağlayan
ve hangi mirasçının ne kadar paya sahip olduğunu gösteren belgeye veraset ilamı
veya mirasçılık belgesi denir. Mirasçılık belgesinin alınması için yasal veya
atanmış mirasçılardan yalnızca birinin başvurusu yeterlidir, tüm mirasçıların
aynı anda hareket etmesi gerekmemektedir.
Atanmış mirasçılar, mirasçılıklarının öğrenilmesinden itibaren bir ay
içerisinde itiraz edilmemesi halinde veraset ilamı talep edebilirler. Yasal
mirasçılar için bu tür bir bekleme süresi söz konusu değildir.
Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir, iptali için her
zaman dava açılabilir.
*MİRASIN REDDİ
Yasal ve atanmış mirasçılar, mirası reddedebilirler. Miras, üç ay içinde
reddolunabilir. Ret sulh mahkemesine yapılır. Yasal süre içinde mirası
reddetmeyen mirasçı, mirası kayıtsız şartsız kazanmış olur.
Mirasçı alacaklılarına zarar vermek amacıyla mirası reddederse; alacaklıları
veya iflas idaresi, kendilerine yeterli bir güvence verilmediği takdirde,
reddin iptali hakkında dava açabilirler. Reddin iptaline karar verilirse,
reddeden mirasçının payına düşenden önce itiraz eden alacaklıların daha sonra
diğer alacaklıların alacakları ödenir. Arta kalan değerler, ret geçerli olsa
bundan yararlanacak mirasçılara verilir.
*MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DAVASI
Yasal veya atanmış mirasçı, terekeyi veya bazı tereke mallarını elinde
bulunduran kimseye karşı mirasçılıktaki üstün hakkını ileri sürerek miras
sebebiyle istihkak davası açabilir. Miras sebebiyle istihkak davasının kabulü
halinde, tereke veya terekeye dahil mal, davacıya zilyetliğe ilişkin hükümler
uyarınca verilir.
*MİRASIN TAKSİMİ (PAYLAŞTIRILMASI)
DAVASI
Mirasın geçmesiyle birlikte paylaşmaya kadar, mirasçılar arasında terekedeki
bütün hak ve borçları kapsayan bir ortaklık meydana gelir. Terekeye elbirliği
ile sahip olurlar ve bütün haklar üzerinde birlikte tasarruf ederler.
Mirasçılardan her biri; sözleşme veya kanun gereğince ortaklığı sürdürmekle
yükümlü olmadıkça, her zaman mirasın paylaşılmasını isteyebilir. Bu paylaşım;
terekedeki belirli malların aynen, olanak yoksa satış yoluyla paylaştırılması
şeklinde olabilir.
*PAYLAŞMA SÖZLEŞMESİ
Mirasçılar arasında payların oluşturulması ve fiilen alınması veya aralarında
yapacakları paylaşma sözleşmesi mirasçıları bağlar. Paylaşma sözleşmesiyle
mirasçılar, tereke mallarının tamamı veya bir kısmı üzerindeki elbirliği
mülkiyetin paylı mülkiyete dönüştürülmesini de kabul edebilirler. Paylaşma
sözleşmesinin geçerliliği yazılı şekilde yapılmasına bağlıdır.
*ELBİRLİĞİ MÜLKİYETİN PAYLI MÜLKİYETE
DÖNÜŞTÜRÜLMESİ DAVASI
Mirasçılardan biri elbirliği mülkiyetin paylı mülkiyete dönüştürülmesi
talebinde bulunması halinde; haklı bir itiraz ileri sürülmediği veya
mirasçılardan bir başkası tarafından paylaşma davası açılmadığı takdirde paylı
mülkiyete dönüştürülmesine karar verilir.
*MİRASTA DENKLEŞTİRME
Yasal mirasçılar, mirasbırakandan miras paylarına mahsuben elde ettikleri
sağlararası karşılıksız kazandırmaları, denkleştirmeyi sağlamak için terekeye
geri vermekle yükümlüdürler. Mirasbırakanın çeyiz ve kuruluş sermayesi vermek
ya da bir malvarlığını devretmek veya borçtan kurtarmak ve benzeri gibi
karşılık almaksızın altsoyuna yapmış olduğu kazandırmalar, aksi mirasbırakan
tarafından açıkça belirtilmiş olmadıkça, denkleştirmeye tabidir.
*ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİ
Bu sözleşme ile bakım borçlusu bir mal veya hizmet karşılığında, bakım
alacaklısını ölünceye kadar bakıp gözetmeyi kabul etmektedir. Ölünceye kadar
bakma sözleşmesinin, resmi vasiyetname şeklinde düzenlenmesi gerekmektedir.